گسترش زبان انگلیسی و پیامدهای آن بر زبان پارسی‌دری در بیست‌سال پسین سده‌ی چهاردهم

Abstract

چکیده

زبان انگلیسی در فرایند جهانی شدن یگانه زبان میانجی و دانش و فناوری جدید است. از همین لحاظ، کشورهای مختلف فراگیری این زبان را در برنامه‌های آموزشی خویش طراحی کرده اند. افغانستان نیز به عنوان یک عضو از خانواده‌ی جهانی بی‌نیاز از آموزش زبان انگلیسی نبوده است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که فراگیری زبان انگلیسی در بیست‌سال پسین سده‌ی چهاردهم در مقایسه با دهه‌های پیشین بسیار گسترده بوده و شمار زیادی از شهروندان کشور به زبان مذکور تسلط پیدا کرده اند. با این‌حال، آموزش این زبان در دو دهه‌ی پسین بدور از چالش‌های اجتماعی و فرهنگی نبوده است. در عین‌حال که آموزش زبان انگلیسی در جامعه‌ی افغانستان جنبه‌های مثبتی داشته، محدودیت‌ها و مشکل‌‌های را نیز در راستای تقویه و کارکرد زبان پارسی‌دری و نیز ارزش‌های فرهنگی و بومی کشور به دنبال داشته است. چون، فراگیری زبان انگلیسی در آموزشگاه‌های رسمی و غیر رسمی خیلی برنامه‌محور نبوده و به گونه‌ی عمده منفعلانه صورت گرفته است. این پژوهش که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه‌ی نظریه‌ی انتقادی زبان فیلیپسون صورت گرفته، تبیین می‌دارد که آموزش منفعلانه و غیر انتقادی زبان انگلیسی در جامعه‌ی افغانستان چالش‌زا بوده و محدودیت‌های را برای زبآن‎ها و فرهنگ‌های بومی (مانند: زبان و فرهنگ پارسی‌دری) ایجاد کرده است. بنابراین، کارگزاران و مسؤلان حوزه‌های آموزشی، فرهنگی و تحصیلی مکلف اند که برنامه‌های زبان‌آموزی زبآن‎های خارجی را بازنگری کنند و بر مبنای نظریه‌ی انتقادی زبان، یک برنامه‌ی منظم و سنجیده شده‌ی آموزشی را طراحی نمایند. تا با استفاده از آن زبآن‎های خارجی مانند زبان انگلیسی به شکل درست فراگرفته شود و زبآن‎ها و فرهنگ‌های بومی حمایت و تقویت گردد.

کلیدواژه‌ها: آموزش، زبان انگلیسی، زبان پارسی‌دری و افغانستان